? Genel Bilgiler

• Bilimsel adı:Salvia rosmarinus (önceden Rosmarinus officinalis olarak biliniyordu).

• Familya: Lamiaceae (Ballıbabagiller)

• Köken: Akdeniz bölgesi

• Tür: Herdem yeşil, çok yıllık, aromatik bir çalı bitkisi

• Yaygın adları: Biberiye, kuşdili otu

Biberiye, hem şifalı ot hem de süs bitkisi olarak kullanılır. Yaprakları iğneye benzer, kokulu ve reçineli bir yapıya sahiptir. Mutfakta baharat olarak, tıbbi olarak ve kozmetikte sıkça değerlendirilir.

? Morfolojik Özellikleri

• Yapraklar: İnce, uzun, kenarları kıvrık, üst yüzü koyu yeşil, alt yüzü gümüşi gridir.

• Çiçekler: Mavi, mor ya da bazen beyaz renkte; genellikle ilkbahar ortasından yaz başına kadar açar.

• Boy: 50 cm – 150 cm arasında büyüyebilir; uygun koşullarda çalı formuna dönüşür.

• Koku: Kuvvetli reçineli ve ferahlatıcı bir aroma (çam ve lavanta arası).

?️ Yetiştirme Koşulları

Işık:

• Tam güneş ister. Yetersiz ışık, hem aroma kalitesini hem de bitkinin formunu zayıflatır.

Toprak:

• Hafif, kireçli, kumlu ve iyi drene edilmiş topraklarda çok iyi gelişir.

• Aşırı su tutan ağır topraklarda kök çürümesi riski yüksektir.

Sulama:

• Kuraklığa dayanıklıdır. Toprak tamamen kurumadan yeniden sulama yapılmamalıdır.

• Saksıda yetiştiriliyorsa alt deliklerin açık olması gerekir.

Sıcaklık:

• Akdeniz iklimine uygundur. Hafif donlara dayanıklıdır, ancak çok sert soğuk (-5 °C’nin altı) zarar verebilir.

• Soğuk bölgelerde (örneğin Karadeniz’de yüksek rakımlar) kışın saksıya alınıp korunaklı yere alınması önerilir.

? Bakım ve Üretim

• Budama: İlkbahar başında veya çiçeklenme sonrası budanarak sık ve kompakt form korunabilir.

• Üretim: Çelikle (dal parçalarıyla) çoğaltma en yaygın yöntemdir; tohumla da üretilebilir.

• Gübreleme: İlkbahar başında azot ağırlıklı hafif bir gübre verilebilir. Aşırı gübreleme aromayı azaltır.

? Kullanım Alanları

1. Mutfakta:

   • Et, tavuk, balık, patates, soslar ve fırın yemeklerinde baharat olarak.

   • Zeytinyağına aroma vermek için kullanılır.

2. Tıbbi:

   • Antioksidan, antiseptik ve sindirim destekleyici özelliklere sahiptir.

   • Çay formunda sindirim rahatlatıcı olarak kullanılır.

3. Kozmetik:

   • Yağ özütü (biberiye yağı) saç dökülmesini azaltıcı ve cilt yenileyici ürünlerde kullanılır.

4. Peyzaj:

   • Kuraklığa dayanıklı olduğu için kaya bahçeleri, bordür ve saksı bitkisi olarak tercih edilir.

   • Arı ve kelebekleri bahçeye çeker.

⚠️ Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Aşırı sulama kök çürümesine yol açabilir.

• Çok soğuk bölgelerde dış mekânda don koruması gerekir.

• Yoğun budama sonrası kısa süre gelişim yavaşlayabilir, ancak bitki yeniden sürgün verir.