? Genel Bilgiler

• Bilimsel adı:Melaleuca alternifolia

• Familya: Myrtaceae (Mersingiller)

• Köken: Avustralya’nın doğu kıyıları

• Tür: Herdem yeşil çalı veya küçük ağaç formunda bitki

• Yaygın adları: Çay ağacı (Tea tree),Melaleuka

? Not: “Çay ağacı” (Melaleuca alternifolia) ile çay bitkisi (Camellia sinensis) farklı türlerdir. İlki tıbbi/aromatik yağ üretiminde kullanılır; diğeri içecek olarak tüketilen “çay” bitkisidir.

? Morfolojik Özellikleri

• Boy: Genellikle 3–7 metreye kadar büyür; uygun koşullarda 10 metreye kadar çıkabilir.

• Gövde: İnce, açık renkli kabuklu ve katmanlı yapıdadır (“paperbark” olarak da bilinir).

• Yapraklar:

  • İnce, uzun, mızraksı formda; yeşil–gri tonlardadır.

  • Ezildiğinde keskin, tıbbi bir koku yayar (uçucu yağdan dolayı).

• Çiçekler:

  • Beyaz veya krem renginde, ince ipliksi püskül formundadır.

  • İlkbahar–yaz aylarında açar.

• Meyveler: Küçük, kapsül şeklinde tohum keseleri oluşturur.

?️ Yetiştirme Koşulları

Işık:

• Tam güneşi sever; bol ışık altında daha yoğun yaprak ve yağ üretir.

Toprak:

• Nemli ama iyi drene edilmiş, organik maddece zengin topraklarda iyi gelişir.

• Hafif asidik veya nötr pH idealdir.

• Su birikimi kök çürümesine yol açabilir.

Sulama:

• Doğada bataklık kenarlarında yetişse de, bahçede fazla su birikimi olmamalıdır.

• Toprak hafif nemli tutulmalı, tamamen kurumasına izin verilmemelidir.

Sıcaklık:

• Ilıman ve sıcak iklimleri sever.

• Hafif donlara dayanabilir, ancak uzun süreli donlar zarar verebilir.

• İç veya dış mekânda, sıcaklığı 10 °C’nin altına düşmeyen ortamlarda yetiştirilebilir.

? Bakım ve Üretim

• Budama:

  • Bitkinin formunu korumak ve dallanmayı teşvik etmek için hafif budama yapılabilir.

  • Çiçeklenme sonrası budama önerilir.

• Üretim:

  • En yaygın yöntem çelikle çoğaltmadır (özellikle ilkbahar başında).

  • Tohumla üretim de mümkündür, fakat daha yavaştır.

• Gübreleme:

  • İlkbaharda organik gübre veya kompost desteği sağlanabilir.

? Kullanım Alanları

1. Tıbbi ve Aromatik Kullanım:

   • Melaleuca alternifolia yapraklarından çay ağacı yağı elde edilir.

   • Antiseptik, antifungal ve antibakteriyel özellikleriyle bilinir.

   • Akne, mantar enfeksiyonları, cilt tahrişi ve yara temizliğinde topikal olarak kullanılır.

2. Kozmetik:

   • Saç dökülmesi, kepek ve sivilce ürünlerinde doğal bileşen olarak bulunur.

3. Bahçecilik:

   • Süs bitkisi olarak kullanılabilir; hoş formu ve çiçekleriyle dekoratiftir.

   • Rüzgâr kırıcı ve arı çeken bitki olarak değerlidir.

⚠️ Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Yağının oral kullanımı toksiktir; kesinlikle içilmemelidir.

• Fazla sulama kök çürümesine yol açabilir.

• Kuru hava koşullarında uç kısımlarda kurumalar görülebilir.

• Don olaylarından korunmalıdır.